بررسی عوامل غذایی دریافتی مرتبط با کم خونی فقر آهن در بین زنان غیرباردار ۱۵ تا ۴۵ ساله زنجان

مقدمه : کم ­ خونی تغذیه­ای یکی از مشکلات بهداشت عمومی در سرتاسر جهان مخصوصاً در کشورهای درحال توسعه می­باشد. زنان به­ویژه در سنین باروری جزو گروه­های در معرض خطر می­باشند. حدود یک سوم جمعیت جهان ازکم ­ خونی رنج می­برند که کمبودهای تغذیه­ای مهم­ترین علت این کم ­ خونی­ها به­شمار می­آید. حدود 350 میلیون زن و 50 درصد کودکان در کشورهای در حال توسعه کم ­ خون هستند. این بیماری در کشور ما نیز شیوع نسبتاً بالایی داشته و طبق آمار ارایه شده توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه 50 درصد زنان 15 تا 49 ساله کشور به درجات مختلف کم ­ خونی مبتلا بوده و 34 درصد آنان کمبود شدید آهن دارند. لذا با توجه به این تاکنون هیچ­گونه بررسی در این مورد در زنجان انجام نشده بود، این بررسی با هدف تعیین میزان شیوع کم ­ خونی در بین زنان 15 تا 45 ساله غیرباردار شهر زنجان و ارتباط آن با انرژی و برخی مواد مغذی دریافتی طراحی و اجرا گردید. مواد و روش­ها: مطالعه از نوع مقطعی بود که تعداد 33 خوشه با استفاده از نقشه شهر و روش تصادفی انتخاب و از هر خوشه 10 نفر جمعاً 330 نفر زنان 15 تا 45 ساله مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از پرسش­نامه عمومی، پرسش­نامه 24 ساعت یادآمد خوراک و آزمایش نمونه­های خون جمع­آوری گردید. آزمایشات هموگلوبین، هماتوکریت، mchc ، آهن سرم، tibc ، اشباع ترانسفرین و فریتین انجام گردید و سپس میانگین آن­ها تعیین و با استفاده از معیارهای تعیین شده میزان شیوع کم­خونی ناشی از کمبود آهن براساس فراسنج­های خونی اندازه­گیری شد و سپس با استفاده از آزمون 2 χ ، وابستگی بین فراسنج ­ ها با انرژی، پروتئین، آهن و ویتامین c تعیین گردید. نتایج: شیوع کم ­ خونی ناشی از فقرآهن براساس هماتوکریت 3/47% و mchc   5/14% به­دست آمد که هم­بستگی معنی­داری بین کلیه فراسنج­ها با انرژی، پروتئین و ویتامین c دریافتی به­جز هماتوکریت با پروتئین به­دست آمد. در این مطالعه 5/11 درصد کم­تر از مقادیر توصیه شده rda دریافت انرژی داشتند. هم­چنین 4/15 درصد کمبود دریافت پروتیئن و 5/31 درصد آنان کمبود دریافت ویتامین c بر اساس مقادیر توصیه شده داشتند. نتیجه­گیری: شیوع کم­خونی ناشی از فقرآهن در زنان مورد بررسی در حد متوسط به بالا بود با توجه به نقش پروتئین­ها و ویتامین c در افزایش جذب آهن، آموزش تغذیه و تجویز مکمل آهن به این گروه توصیه می­گردد.